Voorbeeld SMART doelstelling

Veel organisaties en HR-afdelingen zijn tegenwoordig overtuigd van het belang van SMART-doelstellingen of -leerdoelen. Dat is ook niet gek, want de SMART-methode zorgt ervoor dat er geen onduidelijkheid kan bestaan over wat ergens mee bedoeld wordt. Op deze pagina leggen we uit hoe een SMART-doelstelling in zijn werk gaat en hoe je deze formuleert (voorbeeld SMART doelstelling).

Wat is een SMART doelstelling?

SMART staat voor:

• Specifiek
• Meetbaar
• Acceptabel
• Realistisch
• Tijdgebonden

Een SMART doelstelling moet dus aan deze vijf pijlers voldoen. Doordat de doelstelling hieraan voldoet, voorkom je onduidelijkheid en daaruit voortvloeiende “vrijblijvendheid”. In een SMART doelstelling wordt namelijk heel erg duidelijk vastgelegd wat het doel is. Dat gebeurt dankzij de vijf pijlers. We zullen ze nu kort toelichten.

Specificiek

Een doel moet specifiek zijn. De SMART-methode helpt enorm om een doelstelling te specificeren en voorkomt dat er onduidelijkheid is over wat er nou precies bedoeld wordt.

Volgens de methode moet een doel heel erg specifiek zijn. We zullen een voorbeeld geven om te laten zien wat specifiek is en wat niet.

• Fout: “Ik wil meer gaan bewegen.”
• Goed: “Ik wil minstens tien kilometer per week hardlopen.”

De eerste doelstelling hierboven is veel te vaag en laat veel ruimte over voor interpretatie. Zo kun je bijvoorbeeld één keer per week een wandeling maken en jezelf wijsmaken dat je goed bezig bent. De tweede doelstelling laat geen ruimte over voor interpretatie: je kunt gemakkelijk bijhouden of je aan deze doelstelling hebt voldaan of niet. En dat brengt ons bij de volgende pijler van de SMART-methodiek.

Meetbaar

Zoals we hierboven al lieten zien, is een doelstelling die specifiek genoeg is, vaak automatisch ook meetbaar. Dat wil zeggen: je kunt de doelstelling gemakkelijk bijhouden en/of bepalen of deze wel of niet bereikt is.

Dus niet “meer bewegen” (wat vaag is en daardoor lastig meetbaar), maar “minstens 10 kilometer per week hardlopen”. Die tweede is meetbaar en laat daarom weinig ruimte voor interpretatie. Iedereen weet immers dat een week 7 dagen duurt, op maandag begint en op zondag eindigt.

Acceptabel

Het doel dat je voor jezelf (of een ander) stelt, moet wel acceptabel (of aanvaardbaar) zijn. Je wilt immers wel commitment van iemand hebben. Als jij alleen maar “meer wilt bewegen” omdat iemand anders vindt dat dat goed voor je is, dan is de kans klein dat je er echt serieus werk van gaat maken.

In een organisatie kun je dus bepalen: is de medewerker het eens met het gestelde doel en met de meetbaarheid hiervan? Zijn leidinggevende en werknemer het eens over hoe het behalen van het doel bepaald wordt en kan de leidinggevende het behalen van het doel van de medewerker verlangen?

Realistisch

Ook moet een doel binnen de SMART-methode realistisch zijn. Is het doel haalbaar binnen de gestelde tijd, voor de persoon in kwestie? Het doel van hierboven (10 kilometer hardlopen per week) is misschien niet direct realistisch voor iemand die 150 kilogram weegt. Als jij echter een gezond gewicht hebt, en een redelijke conditie, dan zou het doel van 10 kilometer per week als “realistisch” kunnen worden beschouwd.

Tijdgebonden

Tot slot is het heel belangrijk dat een doel “tijdgebonden” is. Zonder een duidelijke timeframe voor het behalen van je doel, schiet je namelijk niets op. Wanneer wil je het doel behalen en wanneer ga je “meten” (bepalen) of dit doel bereikt is?

Voorbeeld SMART doelstelling

We geven je nu een aantal voorbeelden van SMART-doelstellingen en waarom deze als SMART kunnen worden gezien.

Voorbeeld 1: persoonlijke doelstelling

Een voorbeeld van een persoonlijke SMART-doelstelling zou kunnen zijn:

Ik wil binnen vandaag en 1 januari 2022 vijftien kilogram afvallen.

Deze doelstelling is SMART, mits deze aan bepaalde voorwaarden voldoet. De doelstelling is in ieder geval specifiek, meetbaar en tijdsgebonden. Het kan echter per persoon verschillen of de doelstelling ook “Acceptabel” en “Realistisch” is. Als jij helemaal niet wilt afvallen, dan is de doelstelling niet acceptabel. En als jij al heel erg weinig weegt, bijvoorbeeld 60 kilogram bij een lengte van 1.80 meter, dan is het ook geen realistische doelstelling om nog eens vijftien kilogram af te vallen (en bovendien niet erg gezond). Zorg er daarom voor dat een doelstelling voor jou haalbaar is én dat je dit ook echt daadwerkelijk wilt bereiken.

Een ander voorbeeld is:

Ik wil voor mijn 35ste verjaardag €150.000 spaargeld op mijn bankrekening hebben.

Dit is wederom een specifiek, meetbaar en tijdsgebonden doelstelling. Maar ook hier geldt: is dit voor jou acceptabel en realistisch? Om dit te bepalen, moet je eerst gaan berekenen wat er voor nodig is om dit doel te bereiken. Dit reken je bijvoorbeeld uit aan de hand van je huidige spaargeld, inkomen, uitgaven en hoeveel je dan vanaf nu maandelijks opzij moet leggen om dit doel te bereiken? Is dat bedrag realistisch? En zo ja, ben je bereid om dit bedrag opzij te leggen (en dus niet te kunnen uitgeven) om je doel te bereiken? Als de antwoorden op deze vragen voor jou “Ja” zijn, dan is er sprake van een SMART-doelstelling.

Voorbeeld 2: gezamenlijke doelstelling (teamverband)

Als je in een teamverband werkt, bijvoorbeeld binnen een bedrijf, dan kun je ook te maken krijgen met SMART-doelstellingen die voor het team worden bepaald. Deze SMART-doelen zijn vaak een vertaling van de rol van het team binnen een organisatie. Wil de organisatie bijvoorbeeld binnen één jaar een omzetgroei realiseren van 25%, dan zullen er voor het Sales-team bepaalde SMART-doelen worden bepaald. Bijvoorbeeld:

Per maand moeten er minimaal twintig leads gebeld worden.

Om dit doel te bereiken, zullen er voor ieder teamlid binnen het sales-team weer persoonlijke SMART-doelen aan verbonden zijn. Bijvoorbeeld dat een teamlid minstens vijf leads per maand opbelt.

Voorbeeld 3: doelstelling organisatie

Ook als organisatie kun je met SMART-doelen werken. Iedere afdeling en iedere persoon binnen de organisatie moet hier dan ook van op de hoogte worden gebracht. Een SMART-doel voor een organisatie is alleen realistisch en acceptabel als iedereen in de organisatie mee doet en in het doel gelooft.

Als organisatie is het daarom ook belangrijk dat medewerkers op de hoogte zijn van de doelen die gesteld zijn en ook weten wat hun rol daarin is.

Voorbeeld:

Als organisatie willen wij in 2021 minimaal 50 nieuwe medewerkers aannemen.

Je zou kunnen zeggen dat dit een doelstelling is voor de recruiters die bij het bedrijf werken. En dat klopt ook. Maar de rest van het bedrijf kan natuurlijk ook meewerken aan dit doel. Zo zal het website-team ervoor moeten zorgen dat de relevante vacatures goed online staan. En andere medewerkers kunnen bijvoorbeeld uitdragen hoe leuk het is om bij het bedrijf te werken óf hun vrienden/kennissen verwijzen naar de recruiter.

Veel gestelde vragen

Voorbeelden van doelstellingen die niet SMART zijn

We hebben een aantal voorbeelden gezien van SMART doelstellingen. We laten nu een paar voorbeelden zijn van doelstellingen die niet als SMART kunnen worden gelabeld.

“Ik wil meer klanten aantrekken.”

Deze doelstelling is niet specifiek genoeg. Wat bedoelen we met ‘meer’ klanten? Hoeveel klanten willen we aantrekken? Door deze doelstelling specifieker te maken, bijvoorbeeld door te zeggen: “Ik wil 10 nieuwe klanten per maand aantrekken”, wordt het meetbaar en kunnen we onze voortgang volgen.

“Ik wil afvallen.”

Deze doelstelling is niet meetbaar. Hoeveel gewicht willen we verliezen? Om deze doelstelling SMART te maken, kunnen we bijvoorbeeld zeggen: “Ik wil 5 kilo afvallen in de komende drie maanden.” Nu hebben we een specifiek doel dat meetbaar is.

“Ik wil een succesvolle ondernemer worden.”

Deze doelstelling is niet haalbaar en ook niet tijdgebonden. Wat betekent ‘succesvol’? En wanneer willen we dit bereikt hebben? Een SMART-doel zou kunnen zijn: “Ik wil mijn omzet met 20% verhogen binnen het komende jaar door middel van effectieve marketingstrategieën.” Dit geeft ons een concreet doel dat haalbaar en tijdgebonden is.